Wat is gele koorts?
Gele koorts is een tropische, ernstige en mogelijk dodelijke virusziekte die wordt verspreid door Aedes aegypti muggen. Wanneer de mug een drager van het gelekoortsvirus steekt, kan deze besmet raken. Steekt de mug een ander persoon (of dier), kan het virus worden overgedragen. De Aedes aegypti mug leeft in tropische gebieden zoals Afrika, Midden-Amerika en Zuid-Amerika en steekt voornamelijk overdag.
Hoewel de muggensoort van origine niet in Nederland leeft, bestaat er een zeer kleine kans op voorkomen. In geringe gevallen kan zo’n mug namelijk via internationaal transport terecht komen in andere delen van de wereld. In ons land is er dus weinig kans op een uitbraak van de ziekte. De aandoening is niet te genezen, maar wel te voorkomen door je te vaccineren tegen gele koorts.
Is gele koorts dodelijk?
Ja, in sommige gevallen kan gele koorts dodelijk zijn. Hoewel het ziekteverloop vaak zonder ernstige symptomen verloopt, kan het virus in sommige gevallen zorgen voor bloedingen aan de organen of mond. Ruim 1 op de 10 patiënten overlijdt aan gele koorts. Er bestaat namelijk geen medicijn tegen de aandoening. Jaarlijks treft gele koorts ongeveer 200.000 mensen, voornamelijk in Afrika. In Nederland is er de laatste 10 jaar geen geval van gele koorts bekend.
Wat zijn symptomen van gele koorts?
Gele koorts wordt veroorzaakt door het gelekoortsvirus en kenmerkt zich door symptomen zoals hoge koorts en mogelijk geelzucht. Daarnaast kan gele koorts voor de volgende klachten zorgen:
- rillingen
- spier-, rug-, en/of hoofdpijn
- braken en misselijkheid
In de meeste gevallen herstellen mensen na deze fase van de ziekte. Dit duurt ongeveer twee tot vier dagen. Bij sommige personen kan het ziektebeeld verergeren waarbij zij last krijgen van de volgende, bijkomende symptomen:
- ernstige geelzucht
- diarree
- (interne) bloedingen
- orgaanfalen
Wat is geelzucht?
Geelzucht is de medische term voor het geel worden van de huid en de ogen. Geelzucht op zich is geen ziekte, maar een symptoom van mogelijke onderliggende aandoeningen, waaronder gele koorts. Geelzucht ontstaat wanneer er te veel bilirubine in het lichaam aanwezig is. Bilirubine is een afvalstof die ontstaat bij de afbraak van dode rode bloedcellen in de lever. Ernstige gevallen van gele koorts kunnen ervoor zorgen dat organen, waaronder de lever, worden aangetast. Hierdoor heeft het lichaam moeite met het afvoeren van bilirubine en dode rode bloedcellen, waardoor geelzucht ontstaat.
Hoe krijg je gele koorts?
Het gelekoortsvirus wordt overgebracht via een muggenbeet van een besmette mug. Ongeveer 20% van de mensen die besmet raken met het virus, worden daadwerkelijk ziek. De ziekte is niet via lichamelijk contact tussen personen over te dragen.
Waar komt gele koorts voor?
Voordat je op reis gaat, is het belangrijk om te weten welke landen onder “gele koorts landen” vallen. De gelekoortsmug komt voor in verschillende delen van Afrika en Midden- en Zuid-Amerika, waaronder de landen Suriname, Paraguay, Kenia en Ivoorkust. Voor een duidelijk overzicht van gele koorts landen kun je hier terecht bij jouw reisorganisatie of het LRC.
Gele koorts voorkomen: de gele koorts vaccinatie
De enige manier om besmetting met het gelekoortsvirus te voorkomen, is door je te laten inenten met het vaccin wanneer je op reis gaat naar een van de risicogebieden. Voor sommige landen is het zelfs verplicht om je te vaccineren tegen het virus. Soms is een overstap of tussenstop op een luchthaven al genoeg redenen voor een land om een vaccinatieplicht te voeren.
In bepaalde risicogebieden is er ook kans om besmet te raken met malaria en dengue (knokkelkoorts) via muggenbeten. Zorg er daarom ook altijd voor dat je je hiertegen goed beschermt, bijvoorbeeld door het gebruik van een muggenspray met DEET, het dragen van beschermende kleding (met lange mouwen en broekspijpen), en een klamboe boven het bed te plaatsen.
Wanneer heb je een gele koorts vaccinatie nodig?
Je hebt een gele koorts vaccinatie nodig wanneer je naar een van de risicogebieden reist. Haal het vaccin uiterlijk 10 dagen voor vertrek, zodat het op tijd werkzaam en geldig is. Het vaccin betreft één prik en is geschikt voor kinderen vanaf 9 maanden. Voor kinderen jonger dan deze leeftijd en zwangere vrouwen wordt dit vaccin echter afgeraden. Overleg bij twijfel altijd met de huisarts.
Geldigheid gele koorts vaccin
Na inenting met het vaccin, kun je meestal rekenen op levenslange bescherming tegen gele koorts. Voor mensen met een gezondheidsproblemen of een andere medische achtergrond geldt dit niet altijd. Laat je daarom altijd goed voorlichten door een arts.
Bijwerkingen
Het gele koorts vaccin kan in sommige gevallen zorgen voor lichte bijwerkingen. Dit is over het algemeen niets ernstigs en dit duidt eigenlijk alleen op het feit dat de vaccinatie aanslaat en zijn werk doet. Mogelijke bijwerkingen zijn:
- Gevoeligheid en/of pijn op de plaats van de injectie. Dit kan gepaard gaan met zwelling, roodheid of een verharding onder de huid.
- Hoofdpijn en/of spierpijn.
- Misselijkheid en/of braken.
- Buikpijn.
- Darmklachten, waaronder diarree;
- Flauwvallen, duizeligheid;
- Griepachtige symptomen zoals koorts, spierpijn of opgezette klieren;
- Huiduitslag.
Waar kun je je laten vaccineren tegen gele koorts?
Je kunt je laten vaccineren bij een GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) bij jou in de buurt of bij een onafhankelijke vaccinatie aanbieder zoals Thuisvaccinatie.
Gele koorts vaccinatie: kosten
De kosten van een vaccinatie kunnen per GGD of vaccinatie aanbieder verschillen, tussen de € 54,00 en € 65,00. Daar kunnen eventueel aanvullende kosten bijkomen voor een consult. Soms wordt een vaccinatie vergoed door jouw zorgverzekeraar. Bekijk hiervoor jouw ziektekostenpolis.
