Muggen zijn misschien wel de meest vervelende insecten en vallen ons maar al te graag lastig, vooral tijdens het voorjaar en de zomer. Deze kleine zoemende beesten kunnen gemakkelijk een nachtrust of een zomerse dag flink verstoren. Naast de jeukende muggenbulten die ze achterlaten op de huid, kunnen steekmuggen ook een overbrenger van verschillende ziekten zijn. Maar, wat zijn steekmuggen eigenlijk, waar komen ze op af, waarom zoemen ze en vooral: hoe houd je ze op afstand? Dat leggen we je in dit artikel uit.
Wat zijn steekmuggen?
Steekmuggen (culicidae) zijn een familie van muggen die behoren tot de tweevleugeligen (diptera) en worden ook wel muskieten genoemd. Je herkent ze aan hun smalle lichaam van ongeveer 6mm lang en de iets uitstekende vleugels. Steekmuggen zijn altijd van het vrouwelijk geslacht en steken alleen wanneer ze bevrucht zijn en eitjes produceren. Door ons te steken en ons bloed op te zuigen, kunnen de eitjes namelijk worden gevoed. Ons bloed bevat namelijk belangrijke voedingsstoffen voor de ontwikkeling ervan. De mannetjes mug vormt gelukkig geen gevaar: zij leven van nectar.
Steekmuggen geven de voorkeur geven aan de warmte en vochtigheid van zomeravonden en nachten en zijn tijdens deze dagdelen dan ook het meest actief. Vooral rondom waterrijke gebieden kunnen steekmuggen ons lastigvallen: ze leggen hun eitjes namelijk in stilstaand water. De larven voeden zich met micro-organismen die in het water zweven en hebben adembuisjes waardoor ze dicht bij het wateroppervlak kunnen blijven om te ademen. Afhankelijk van de temperatuur groeien muggeneitjes in één tot twee weken uit tot een larve. Na ongeveer 1-7 dagen pop te zijn geweest, komt de volwassen mug tevoorschijn.
Hoe steken muggen?
Hoewel het lijkt alsof muggen een soort angel hebben waar ze ons mee bijten, is dit niet het geval. De steekmug heeft namelijk een ‘zuigsnuit’ en prikt ons met de monddelen die zich hierin bevinden. Deze werken als holle naaldjes. Hiermee prikken ze een gaatje, waarna er speeksel in de opening gespoten wordt. Dit zorgt ervoor dat het bloed niet gaat stollen en de mug het gemakkelijk kan opzuigen.
Om dit proces nog makkelijker te maken geeft de mug een irriterend, prikkelend stofje af wat in onze huid terecht komt. Dit zorgt ervoor dat ons bloed sneller naar het kleine prikwondje vervoerd wordt én dat er zo’n vervelende, jeukende muggenbult ontstaat. Deze stof is in veel gevallen niet gevaarlijk.
Hoe vaak steken muggen?
Gelukkig is een steekmug na één muggenbult te veroorzaken vaak al voorzien van genoeg bloed en dus voedingsstoffen. Maar wanneer je haar tijdens het bijten stoort, kan de mug zomaar eens terugkomen (of een ander slachtoffer zoeken) om haar buik volledig te vullen.
Waarom zoemen muggen?
Een geluid dat uit duizenden te herkennen is: het gezoem van een mug. Steekmuggen maken dit geluid zodat de mannetjes hen kunnen lokaliseren in het donker én in omgevingen met veel andere insecten. Alleen de (bijtende) vrouwtjes maken zoemgeluiden die worden opgevangen door de geveerde antennes van de mannetjes. Iedere muggensoort produceert een iets ander geluid, zodat de mannetjes niet paren met een vrouwtje van een andere soort.
Soorten steekmuggen in Nederland
In Nederland komen meer dan dertig soorten steekmuggen voor. De meest voorkomende soort is de gewone huissteekmug (Culex Pipiens). Naast de gewone huismug komen in Nederland soms ook exotische muggensoorten voor. Deze exotische muggen kunnen worden vervoerd door bijvoorbeeld internationaal transport of door reizigers die onbewust een mug in hun bagage vervoeren. Een voorbeeld van een exotische muggensoort is de Aziatische tijgermug.
Ziekteverspreiding
Tijdens het steken, wanneer de mug ons bloed opzuigt en het prikkelende stofje afgeeft in de huid, bestaat de kans dat op het overbrengen van verschillende ziekten. Denk hierbij aan gele koorts, malaria of dengue (ook wel knokkelkoorts). Dit gebeurt wanneer de mug eerder een persoon heeft gestoken met deze aandoening. In Nederland komt dit gelukkig bijna niet voor. In exotische landen, waar deze muggensoorten actief zijn en de eerdergenoemde ziektes voorkomen, is het risico daarop groter.
Ga je op reis naar een van de landen waar deze muggensoorten actief zijn? Om besmetting te voorkomen kun je je altijd laten inenten tegen de gele koorts, ervoor kiezen om malariapillen te slikken en goede muggenwerende maatregelen te treffen. Denk hierbij aan het gebruik van een muggenspray, een muggenstekker en het plaatsen van een klamboe.
Wat te doen tegen steekmuggen?
Om te vermijden dat zo’n vervelende steekmug jouw nachtrust kan verstoren, zijn er een aantal dingen die je kunt doen om het huis muggenvrij te houden. Zo kun je aan de slag gaan met het plaatsen van horren en te voorkomen dat er zich stilstaand water bevindt in en om jouw woning. Muggen zijn daar namelijk dol op!
Steekmuggen bestrijden
Het is helaas onmogelijk muggen om volledig te bestrijden. Dit komt doordat de voortplanting buiten plaatsvindt. Daarnaast kunnen sterke bestrijdingsmiddelen schadelijk zijn voor het milieu. Toch zijn er een hoop manieren om de vervelende zoemers te verdelgen, bijvoorbeeld door het plaatsen van een muggenstekker of zelf in de weer te gaan met een vliegenmepper ter bestrijding.