Muggenbeten zijn ontzettend vervelend. Daar is helaas iedereen zich van bewust. Toch is een beet van zo’n vervelende mug niet altijd even onschuldig. In sommige gevallen kunnen muggen namelijk ziektes overbrengen van mens tot mens, zoals gele koorts. Gelukkig kun je je tegen veel muggenziektes weren door je te laten vaccineren. Welke dit zijn, hoe lang de vaccinaties geldig zijn en in welk geval een inenting verstandig of verplicht is, lees je in dit artikel.
Gele koorts
Gele koorts is een ernstige, mogelijk dodelijke griepachtige ziekte die wordt verspreid door Aedes aegypti muggen, die ook dengue- en Zikavirussen kunnen overbrengen. Als een mug die het gele koorts virus draagt iemand steekt, kan deze besmet raken. Steekt de mug vervolgens een ander persoon (of dier), kan het virus opnieuw worden overgedragen.
Gele koorts wordt gekenmerkt door hoge koorts en geelzucht. Geelzucht is het geel worden van de huid en de ogen. De ziekte ontwikkelt zich snel, met symptomen die ongeveer 3 tot 6 dagen na besmetting optreden. De eerste symptomen van de infectie lijken op die van het griepvirus. Ze omvatten:
- hoofdpijn;
- spierpijn;
- gewrichtspijn;
- rillingen;
- koorts.
De Aedes aegypti mug steekt voornamelijk overdag. Het gelekoortsvirus komt voornamelijk voor in bepaalde delen van Afrika en Zuid-Amerika. Het is niet te genezen, maar je kunt het wél voorkomen met het gele koorts vaccin.
Gele koorts vaccinatie
Bij een GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst) bij jou in de buurt of bij een onafhankelijke vaccinatie aanbieder zoals Thuisvaccinatie kun je je laten inenten tegen de gele koorts. Belangrijke informatie omtrent de gelekoortsvaccinatie op rij:
- De gelekoortsvaccinatie bestaat uit één prik.
- Het vaccin is werkzaam na 10 dagen, hierna biedt het in principe levenslange bescherming tegen het virus.
- Het is zaak om minimaal 10 dagen vóór vertrek naar een risicogebied de inenting te halen.
- Het vaccin is in bepaalde landen verplicht, daarnaast stellen sommige landen deze verplicht na een overstap of transit in een land waar gele koorts voorkomt.
- Personen met een bepaalde medische historie is levenslange bescherming van de prik niet gegarandeerd. Laat je hierover goed informeren door een arts of deskundige reizigersadviseur.
Japanse encefalitis
Japanse encefalitis is een virale infectie die door de Culex tritaeniorhynchus mug wordt overgedragen. Mensen kunnen deze ziekte krijgen als een mug die het virus draagt hen bijt. Het Japanse encefalitisvirus kan niet van mens tot mens worden overgedragen. Het virus is verwant aan de virussen die het Westnijlvirus, knokkelkoorts en gele koorts veroorzaken.
Japanse Encefalitis is een ontsteking van de hersenen die koorts, hoofdpijn, verwarring en in sommige gevallen de dood kan veroorzaken. Bij kinderen zijn beginnende symptomen verminderde eetlust, misselijkheid en buikpijn. Andere verschijnselen van de ziekte zijn:
- een stijve nek;
- convulsies (stuiptrekkingen);
- verlammingsverschijnselen;
- spraak- en/of motorische stoornissen.
Minder dan 1 procent van de besmette mensen ontwikkelt symptomen. Er is nog geen specifieke medicatie tegen de ziekte beschikbaar, maar je kunt je wel laten vaccineren om besmetting met het virus te voorkomen. Het virus komt met name voor in het noordoosten van Australië en op het platteland in delen van Oost- en Zuidoost-Azië. De mug steekt vooral tijdens de schemering (’s avonds) en broedt in rijstvelden.
Japanse encefalitis vaccinatie
Bij de plaatselijke GGD of een onafhankelijke vaccinatie aanbieder kun je je laten inenten tegen Japanse encefalitis. Belangrijke informatie omtrent het vaccin op rij:
- De vaccinatie wordt alleen in bepaalde omstandigheden geadviseerd. Overleg goed met een arts of reisdeskundige of je de vaccinatie daadwerkelijk moet halen in jouw situatie.
- Voor volledige bescherming is er een serie van twee vaccinaties nodig.
- Het vaccin biedt slechts 2 jaar bescherming. Reis je na 2 jaar naar een ander risicogebied, is het van belang je opnieuw te laten vaccineren.
Door muggen overgebrachte ziektes zonder vaccinatie
Er zijn ontzettend veel ziektes die door muggen kunnen worden overgedragen. Helaas kun je je niet tegen allen laten inenten. Wel zijn er maatregelen die je kunt treffen om de kans dat je gestoken wordt door een besmette mug, te voorkomen. Enkele ziektes die door muggen overdraagbaar zijn, omvatten:
- Malaria
- Dengue (knokkelkoorts)
- Chikungunya
- Zika
- Westnijlvirus
- Ross River virus (RRV), Barmah Forest virus (BFV) en Murray Valley encefalitis (MVE)
- St. Louis encefalitis
- Eastern Equine encefalitis
Malaria en malariapillen
Malaria is een van de meest voorkomende (infectie)ziektes in de wereld en komt voor in meerdere continenten. De malariamug is de oorzaak, omdat deze de malariaparasiet met zich mee kan dragen. Als je gestoken wordt door deze mug is de kans zeer groot dat je besmet wordt. Het belangrijkste symptoom van malaria is een steeds terugkomende periodes van koorts. De malariamuggen komen vooral voor in (sub)tropische gebieden, zoals Afrika (Marokko, Tunesië, Egypte en Libië uitgesloten), Zuid-Amerika (het Amazonegebied) en Zuidoost-Azië.
Er zijn verschillende malariapillen die preventief ingenomen moeten worden. Daarnaast bestaat er noodmedicatie bij malariaklachten. Ga je op reis naar een risicogebied? Laat je dan goed voorlichten door een arts of deskundig reisadviseur.
Jezelf beschermen tegen andere, door muggen overdraagbare ziektes en dubbele bescherming naast vaccinaties
Voor de eerdergenoemde virussen bestaat geen vaccinatie. Het is dus erg belangrijk je goed te beschermen tegen muggen om het risico op deze ziektes te voorkomen. Mensen die eerder besmet zijn geweest met dengue (knokkelkoorts), hebben bijvoorbeeld een grotere kans op een ernstig ziektebeeld wanneer ze nog een keer besmet raken met een ander type denguevirus.
Tref daarom altijd de volgende maatregelen wanneer je naar een risicogebied reist, gevaccineerd én ongevaccineerd:
- Draag bedekkende kleding, ook overdag. Dit houdt in: lange mouwen, een lange broek, schoenen en (hoge) sokken.
- Smeer delen van je lichaam die niet met kleding bedekt zijn, zoals je handen, nek en gezicht, in met muggenwerende middelen. Deze bestaan in de vorm van crèmes en sprays. Kies voor middelen met het werkzame ingrediënt DEET. Een concentratie van 30% en hoger is aanbevolen.
- Neem een reisklamboe mee. Deze zijn doorgaans compact, licht en makkelijk mee te nemen. Er bestaan ook geïmpregneerde reisklamboes. Deze zijn behandeld met een special muggenwerend middel. Let op: dit type net moet minstens elk half jaar of na iedere wasbeurt opnieuw geïmpregneerd worden.
